Spaanse Geschiedenis: Een Beginnersgids voor de Spaanse Burgeroorlog

Of je nu overweegt om naar Spanje te verhuizen, Spanje te bezoeken voor je volgende vakantie, of gewoon een diepe waardering hebt voor de rijkdom van de Spaanse cultuur, het is belangrijk om de geschiedenis van het land te begrijpen: simpelweg, de Spaanse burgeroorlog splitste het land in tweeën. Het is het grootste evenement van historische betekenis in het graafschap, en veel mensen die in Zuid-Spanje wonen, blijven omgaan met de tragedie uit het verleden van hun land.

Hier is onze beginnersgids om de Spaanse Burgeroorlog te begrijpen, zodat je deze donkere periode in de geschiedenis van het land beter kunt begrijpen:

Hoe de Spaanse Burgeroorlog Begon

Hoewel de achtergrond die leidde tot de Spaanse Burgeroorlog eeuwenlang aan het sudderen was, begon de oorlog officieel op 18 juli 1936. Dit is wanneer de generaals Emilio Mola en Francisco Franco een opstand lanceerden die gericht was op het omverwerpen van de democratisch gekozen republiek van het land. Franco kreeg de steun van de Duitse en Italiaanse dictators Adolf Hitler en Benito Mussolini. Ze steunden Franco, leverden vliegtuigen en troepen die regelmatig steden in het hele land bombardeerden en, voor het eerst in de Spaanse geschiedenis, waren burgers directe doelwitten van de aanvallen.

Een sfeer van terreur in het hele land

De oorlog veroorzaakte chaos en terreur in het hele land. De rebellengeneraal Gonzalo Queipo de Llano bevestigde dit in een radio-toespraak in juli 1936 toen hij zei: “We moeten een sfeer van terreur creëren door iedereen te elimineren die niet zoals wij denkt, zonder enige aarzeling of terughoudendheid.” Terwijl de rebellen voortgang boekten in de stad, richtten ze zich op en executeerden ze linkse wetgevers, vakbondsleden, socialisten en hun families. Ondertussen vielen de republikeinen de rijken aan en vermoordden hen, en ook priesters en nonnen werden het doelwit vanwege hun nauwe banden met de hogere klassen. Meer dan 6.500 mensen zijn overleden, de meesten door toedoen van de Republikeinen.

Hoewel ze gedurende de crisis om steun werden gevraagd, weigerden zowel Groot-Brittannië als Frankrijk te helpen. In plaats daarvan ondertekenden ze een non-interventiepact met Italië en Duitsland, ondanks het feit dat beide landen de nationalistische rebellen bleven steunen. Dit heeft effectief de doodvonnissen voor duizenden Spaanse burgers ondertekend. De burgeroorlog trok wereldwijde aandacht en, toen de Sovjetunie betrokken raakte door de Republikeinen van wapens te voorzien, werd het effectief een strijd tussen fascisme en communisme. Stalin zag de Burgeroorlog als zijn kans om zijn internationale invloed te versterken en hij stuurde zowel adviseurs als vrijwilligers. Ondanks deze steun van Stalin waren de Republikeinen de zwakkere kant en na het verliezen van terrein en verschillende belangrijke veldslagen gingen ze uiteindelijk in ballingschap in maart 1939, samen met zo'n 400.000 Spanjaarden die het doelwit waren van de tegenpartij.

De Behandeling van de Republikeinen

Franco verklaarde op 1 april 1939 de overwinning en regeerde Spanje tot zijn dood in 1975. Dit gebeurde slechts vijf maanden voordat de Tweede Wereldoorlog over het continent uitbrak. Na zijn overwinning stierven nog eens 20.000 Republikeinse aanhangers door toedoen van Franco's mannen: voor het einde van de oorlog waren er 200.000 Republikeinen omgekomen – velen door honger en mishandeling, maar 150.000 door de handen van de Nationalisten.

Terwijl het regime van Franco hun doden eerde, werden de Republikanen die stierven in massagraven begraven. Pas in 2007 heeft Spanje een nieuwe wet aangenomen (de Wet op de Historische Geheugen) om familieleden te helpen die bereid zijn om de resten van hun dierbaren op te graven en te herstellen, en ervoor te zorgen dat zij een fatsoenlijke begrafenis krijgen. Dit aspect van de Spaanse geschiedenis is door veel families niet goed afgesloten, en er is een groeiende interesse in Spanje om meer te leren over wat er met hun familie en hun bredere gemeenschappen is gebeurd tijdens de Burgeroorlog.

Het Begrijpen van de Gruwelen van Oorlog

Na de doden en trauma van de oorlog die officieel voorbij was, werden degenen die als 'ongewenst' werden beschouwd (de Spaanse republikeinen of iedereen die met hen geassocieerd was) opgesloten in een van de 121 dwangarbeidskampen die in het hele land waren opgericht. Veel republikeinen vluchtten naar de heuvels en grotten om dit te vermijden. De omstandigheden waren onmenselijk, en veel van de grootste en meest significante bergwegen in Spanje werden in deze periode door deze arbeiders aangelegd. Honger en ondervoeding waren wijdverspreid in deze tijd, waarbij veel van de gedwongen arbeiders overleefden op de groenteafval dat bedoeld was voor het vee, en zelfs op rauwe hagedissen. Deze individuen waren in feite de gedwongen slaven van het Franco-regime.

Een blijvende erfenis

In 1977 werd er een amnestiewet ingevoerd, twee jaar na de dood van Franco, die misdaden die tijdens de oorlog en de daaropvolgende dictatuur waren gepleegd, aan beide zijden, pardonde. Deze wet voorkomt dat Spanje de misdaden uit de burgeroorlog en de dictatuur van generaal Franco onderzoekt en vervolgt, maar de gruweldaden die zij hebben begaan leven voort in de herinneringen van veel Spanjaarden. 

Kinderen werden als honden opgejaagd, lichamen werden op straat achtergelaten om te verrotten, en weduwen werden gestraft en in armoede achtergelaten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel Spaanse steden en dorpen gebruikt als testgebied voor Nazi-bommenwerpers, waarbij veel gemeenschappen tot puin werden herleid. Ziekenhuizen, scholen, theaters, markten en zelfs kerken werden militaire doelwitten.

Veel Spaanse families voelen dat ze door de geschiedenis zijn bestraft, en om deze reden leeft de blijvende erfenis van de burgeroorlog voort. Dit is vooral waar in Zuid-Spanje. Maar het land blijft genezen en creëert een nieuwe, betere geschiedenis voor zijn mensen.